در گفت وگو با خبرنگار مهر بیان شد؛
فاصله زیاد شرکت توسعه گردشگری با اهدافش طی ۲۰ سال گذشته
به گزارش سفرگو، شرکت توسعه گردشگری باید زیرساخت های گردشگری کشور را ایجاد می کرد اما در ۲۰ سال گذشته نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه در اداره نیروهایش هم با مشکل رو به رو شد.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ شرکت توسعه مهمانخانه های ایران در سال ۱۳۸۳ با تغییر اساسنامه، به شرکت توسعه گردشگری ایران تبدیل شد. اعضای مجمع عمومی این شرکت متشکل از وزرای اقتصاد، دادگستری، میراث فرهنگی و معاون رئیس جمهور است.
فعالیت آن علاوه بر بهره برداری از برخی هتل ها و اماکن، گسترش زیرساخت های گردشگری کشور است. همینطور برخی مأموریت هایی که برای آن در نظر گرفته شده عبارتند از دسترسی به توسعه پایدار و ارزش آفرینی در گردشگری، طراحی، مشاوره، ساخت، توسعه و بهره برداری از اماکن و فضاهای گردشگری، تفریحی و اقامتی در سطح کشور برپایه استانداردها و فناوری های مدرن و با نگاه کیفی و رشد سودآوری معرفی ظرفیت ها، جذب و هدایت سرمایه گذار و توانمندسازی فعالان حوزه گردشگری با بهره مندی از شایستگی ها، منابع و تجارب غنی شرکت توسعه گردشگری ایران.
اما این شرکت در سالهای قبل هیچ وقت نتوانسته بود به اهداف و مأموریت هایی که برایش در نظر گرفته شده بپردازد به نوع در دوران افول سازمان میراث فرهنگی، این شرکت هم تنها حیاط خلوتی برای مدیران وقت بود. حالا با گذشته چند سال این شرکت دولتی که قرار بود زیرساختهای گردشگری کشور را ایجاد نماید، با معوقات سنگین در پرداخت حقوق کارکنانش رو به روست چه برسد به انجام پروژه های قابل دفاع.
ششم آذر ماه سال قبل بود که در دوره جدید مدیریت وزارت میراث فرهنگی، علی همتی با حکم قائم مقام این وزارت بعنوان مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری ایران انتخاب شد. با وی در رابطه با فعالیتهای این شرکت و علت عقب ماندگی مأموریت های آن در سالهای قبل به گفتگو نشستیم که جزئیات آن به شرح ذیل است.
* وقتی نگاهی به مأموریت های شرکت توسعه گردشگری ایران می اندازیم، فعالیت ها و چشم اندازهای خوبی برای آن پیشبینی شده است. اما چرا این شرکت همیشه در سایه بوده و نتوانسته کارنامه قابل دفاعی از دهه ۸۰ به بعد داشته باشد؟
در اساسنامه شرکت توسعه گردشگری ایران تکالیف و اختیارات گسترده ای در حوزه گردشگری و اماکن گردشگری و اقامتی و ساخت و تجهیز و بهره برداری و … ذکر شده است اما طبیعتاً نمی توانیم به همه آنچه در اساسنامه آمده بپردازیم. ولی یک گروه هتلی را داریم که کار خودش را انجام می دهد و علاوه بر آن شرکت توسعه گردشگری ایران و شرکتهای تابعه را داریم که با مصوبه هیأت دولت تشکیل شده اند و استانداران سهام داران آن هستند.
آنچه که وظیفه خود می دانیم بحث تسهیل گری و توسعه گری و مانع زدایی در حوزه ایجاد زیرساختهای گردشگری در استانهاست. تاکید داریم تا جایی که می شود در حوزه های تصدی گری و بهره برداری های به صورت مستقیم وارد نشویم مگر به لزوم. ازاین رو تلاش می نماییم برای استان ها و استانداران و اداره های کل میراث فرهنگی در جهت تسهیل سرمایه گذاری گردشگری بازوی اجرایی باشیم.
در بسیاری از استان ها سرمایه گذار علاقه مند داریم مانند استانهای شمالی. آنها به ما رجوع می کنند و ما تلاش می نماییم موانع را برای سرمایه گذاری آنها از بین ببریم یا در حین اجرای پروژه ها نظارت نماییم و مشاوره دهیم تا کارها پیش برود. در بعضی از استانهای دیگر شاید لازم است که ما سرمایه گذار برای پروژه ها پیدا نماییم. شاید بعضی از استان ها که هدف گردشگری نیستند احتیاج به معرفی پروژه هایشان دارند تا جاذبه کافی برای سرمایه گذار ایجاد شود.
قطعاً باید مطالعات اقتصادی در بسته های سرمایه گذاری وجود داشته باشد چون وقتی می خواهیم نظر سرمایه گذار را جذب نماییم باید توجیهات اقتصادی کافی هم برای آن داشته باشیم مثلا اگر راه اندازی زیرساخت گردشگری یا هتل مدنظر است باید با پیوست های اقتصادی بتوانیم آنرا توجیه پذیر نماییم و بعد به سرمایه گذار عرضه دهیم. چون سرمایه گذار بخش خصوصی حاضر به زیان در این عرصه نیست.
نگاه شرکتهای استانی و ملی اینست که در این راه گام بردارند و بحث های مانع زدایی تسهیل گری را انجام دهند. امکان دارد پروژه هایی هم به فراخور وظایف و مأموریت ها توسط استانداری ها یا اداره کل میراث فرهنگی به شرکتهای توسعه واگذار شود. دلیل آن هم بازوی اجرایی بودن این شرکت است. هر چند شرکتهای ما، ریالی از اعتبارات دولتی استفاده نمی کنند بلکه هزینه درآمد هستند و باید خودشان خرج امورات جاری خود و حقوق و مالیات و غیره را تأمین کنند. این مأموریت ها هم باید با نگاه اقتصادی ولو غیر انتفاعی پیش برود تا ما گرفتار مشکلاتی که در گذشته داشتیم، نشویم. زمانی که به این مجموعه آمدیم؛ در بسیاری از شرکتهای استانی با معضل تعویق حقوق ها مواجه بودیم. اما هم اکنون بیشتر معوقات تسویه شد.
ارقام سنگین بود و شرکت همچنان با بدهی انباشته زیادی مواجه می باشد تا هم اکنون دهها میلیارد از بدهی ها تسویه شده و مستمر درحال تسویه با همکاران و طلبکاران شرکت هستیم. ما حتی بازنشستگانی داشتیم که از سال ۹۶ سنوات نگرفته بودند.
* شما چند نفر نیرو در همه این شرکت ها دارید؟ چند تا از این شرکت ها فعال هستند؟
اکنون با مجموع شرکتهای استانی ۶۰۰ نفر نیرو در کل کشور داریم شرکتهای تابعه سه دسته هستند. ۹ شرکتهای فعال با نیروی انسانی تحت قرارداد هم داریم برخی شرکتهای استانی عملیات و فعالیت جاری در گذشته نداشته اند اما همچنان هیأت مدیره فعال دارد و کارها را پیگیری می کنند. ۱۵ شرکت هم بحث های حقوقی و دعاوی ندارند و در گذشته توقف فعالیت اعلام نمودند اما به مرور شرکت هایی که می توانند موضوعات جذاب و درآمدزا را فعال کنند؛ بعنوان استانهای هدف انتخاب شدند و درحال فعال سازی مجدد شرکتهای استانی هستیم. هم اکنون چهار شرکت استانی هیأت مدیره تشکیل داده اند و کارهایشان را از سر گرفتند اما با حداقل نیروی انسانی.
* ۶۰۰ نفر نیرو در جایی مثل شرکت توسعه که قرار بود برای زیرساخت های کشور کاری انجام دهد یعنی برابر با یک معاونت در وزارت میراث فرهنگی مانند معاونت سرمایه گذاری.
معاونت سرمایه گذاری زمانی در سازمان میراث فرهنگی با ردیف و بودجه مشخص وجود داشته اما شرکت توسعه نمی تواند نقش معاونت سرمایه گذاری را ایفا کند.
* تشکیلاتی که این شرکت دارد، در حد یک معاونت هست. خروجی این همه نیرو چه بوده است؟
۴۰۰ نفر از ۶۰۰ نیروی انسانی ما در مجموعه هتل ها مشغول به کار هستند. ستاد هم حدود ۵۰ نفر نیرو دارد و هر استانی هم نسبت به تعداد شرکتهای فعالی که دارد نیروهای گوناگونی هم دارند مثلا یک شرکت امکان دارد با سه نیرو فعال باشد. ما به آن خروجی مورد انتظار از شرکتهای استانی نرسیده ایم. گردشگری سال های سختی را پشت سر گذاشته است. در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ به سبب فراگیری کرونا سرمایه گذاری در گردشگری به حداقل رسید همانطور که کسب درآمد از این حوزه هم کاهش پیدا کرد. خیلی از افراد در این صنعت با زیان های قابل توجه گرفتار خسران شدند اما هم اکنون در مرحله احیا هستیم.
نگاه ما به شرکتهای استانی با گذشته متفاوت می باشد در گذشته شرکت توسعه گردشگری ایران خویش را شرکتی مجزا از گرفتاری های شرکتهای استانی می دید و نگاهش سهام داری بوده است و می گفت باید کارهایتان را در چهارچوب اختیارات هیأت مدیره انجام دهید و ما بعنوان سهام دار شما منتظر سود حاصل از فعالیتهای شما هستیم و تنها خویش را سهام دار می دانست نه غمخوار و حل کننده مشکلات.
از آن طرف تنظیم کننده روابط بین شرکتهای استانی و میراث فرهنگی هم نبودند این مورد سبب شده بود که اداره های کل میراث فرهنگی در استان ها، شرکتهای توسعه را یک دخالتگر در موضوعات خودشان می دیدند و رابطه درست بین این دو مجموعه شکل نگرفته بود. ما این شرکت ها را تحت حمایت و اشراف و کنترل شرکت توسعه ایران قرار دادیم نظام کنترل بودجه برقرار شد بعضی از این شرکت ها از سال ۹۶ به صورت های مالی شأن رسیدگی نشده بود و مجامع خویش را برگزار نکرده بودند به این موضوعات رسیدگی و بسیاری از آنها به روز شد. تازه با این کارها می رسیم به نقطه سرخط. وقتی شرکتی صورت مالی ندارد و مجامع آن ثبت نشده یا بدهی های مالیاتی و بیمه ای و حقوق عقب افتاده دارد، نمی توان از آن توقع کار تحولی داشت.
* حالا چه شرکت هایی فعال می باشند و چه کارهایی انجام داده اند؟
شرکت توسعه گردشگری استان فارس را فعال کردیم و اخیرا با تولیت حرم شاهچراغ، شهرداری و استانداری در بحث راه اندازی زائرسرا و هتل در نزدیکی حرم یا بیرون از بافت تاریخی تفاهم نامه امضا کردیم. زمین ها جانمایی شد و در رابطه با نوع تعامل صحبت کردیم. ما زمین را مشخص می نماییم تغییر کاربری و مواقفت اصولی ها دریافت می شود و نقشه ها تهیه و سرمایه گذار جذب می نماییم و پروژه را تحویل می دهیم. اگر هم بخواهند در کنار سرمایه گذار می مانیم.
گاهی امکان دارد خودمان سرمایه گذاری نماییم البته مطلوب مان نیست. چون شرکتهای دولتی از تصدی گری ها منع شده اند اما گاهی امکان دارد پیشرفت یک پروژه نیازمند تزریق بودجه حداقلی است در آن صورت انجام می دهیم گاهی هم امکان دارد بابت فعالیت ها دریافت نقدی نداشته باشیم و در پروژه سهام دار شویم. حتی تا دوره بهره برداری آمادگی داریم در کنار سرمایه گذار بمانیم. همه این مدلها را به سرمایه گذار عرضه می نماییم.
۴ تفاهم نامه جامع در حوزه خانه های تاریخی که شهرداری تملک کرده بود به امضا رسید شهرداری در زمینه احیا و کاربری آن مشکل داشت که ما برای فعالیت در این حوزه اعلام آمادگی کردیم در اینباره خانه های تاریخی در اختیار شرکت توسعه قرار گرفت بخشی از آنها احتیاج به سرمایه گذاری دارد. این خانه ها را اجاره کردیم.
شرکت های توسعه استانی پروژه های سرمایه گذاری گوناگونی داشته و درحال اجرا هستند اما مدل کار در استانی مانند کرمانشاه با بقیه فرق می کند چون توانسته وارد بحث های سرمایه گذاری عمرانی شود. ما پروژه های گردشگری را شناسایی، تعریف و اجرا می نماییم. مثلا برای آبشار پیران که دسترسی به آن باید توسط صخره نوردان حرفه ای انجام می شد مسیر دسترسی ایجاد کردیم.
احداث تعداد زیادی مجموعه های رفاهی بین راهی و سرویس بهداشتی در شرکتهای توسعه استانی انجام شده که پروژه های موفقی از جنس مالی نبوده است. زمانی به سفارش سازمان میراث فرهنگی وقت در مکان هایی که این مجموعه ها جانمایی شده بود، ساخت و سازهایی انجام شد. تعهد برای ساخت ۱۰ هزار چشمه سرویس بهداشتی بود که بیشتر از چهار هزار سرویس ساخته شد.
* شرکت توسعه این مجموعه ها را ساخت یا شرکت مادر تخصصی ایرانگردی و جهانگردی؟
این کار در دوره آقای ضرغامی به عهده شرکت مادرتخصصی گذاشته شد. منظور من در سال ۸۸ تا ۹۵ است. شرکت توسعه برخی از این واحدها را ساخت اما ادارات کل میراث فرهنگی به سبب پیشبینی منابع مالی و نیروی انسانی برای نگهداری و مرمت آنها حاضر به تحویل نمی شدند. شرکتهای توسعه هم برای بهره برداری و نگهداری و حفظ آنها هیچ پیشبینی نداشت. ازاین رو یا شرکت توسعه به شهرداری ها آنها را هبه کرد یا بعضی از آنها رها شدند.
زیرساخت جزو تعهدات شرکت توسعه نبود بنابراین بعضی از آنها بدون زیرساخت باقی ماندند. شرکتهای استانی کارهای متنوعی را در حوزه گردشگری انجام داده اند یکی از آنها مجتمع های رفاهی بین راهی بوده برخی دیگر اطلاع رسانی یا برگزاری نمایشگاه بوده است. اما این شرکت ها در دوره ای گرفتار افول شدند و بعد هم کرونا سبب زمین گیر شدنشان شد. بعضی از شرکت ها مانند خراسان رضوی انقدر موفق بوده که در مقاطعی مبالغ قابل توجهی هم به سازمان میراث فرهنگی قرض می داده است. اما به یک باره متوقف گردید درحالی که در بسیاری از پروژه ها سهام دار بوده است. این شرکت را هم احیا می نماییم.
* چند تا از کارهای بزرگی که این شرکت انجام داده را شرح بدهید.
یک سری از اتفاقات هنوز به نتیجه نرسیده اند وقتی انجام شد رسانه ای می شوند. در یک سال گذشته بخش زیادی از انرژی ما صرف احیای فیزیکی و قانونی این شرکت ها شد.
* بارها گفته شده که باید سازمان های دولتی مراکز اقامتی خویش را به بخش خصوصی واگذار کنند اما هم اکنون می بینیم یک گروه هتلی زیر نظر شرکت توسعه که خودش از زیرمجموعه های وزارت میراث فرهنگی است قرار دارد، آیا برنامه ای برای واگذاری این واحدهای اقامتی دارید؟
یک نگاه اصل ۴۴ قانون اساسی است که سازمان های دولتی را از تصدی گری منع کرده و تاکید می کند که مالکیت ها تا حد امکان به مردم واگذار شود. تا حدی این اتفاق افتاده است. شرکت توسعه هتل های زیادی داشته که در قدیم به مهمانخانه ها شهرت داشت. ۷۰ هتل صندوق بازنشستگی سازمان تأمین اجتماعی زیر نظر همین شرکت بوده که به سبب بدهی های دولتی به تأمین اجتماعی واگذار شد. آنچه باقی ماند هتل هایی بوده که امکان انتقال آنها وجود نداشته است. عرصه و بستر هتل کندوان هم برای سازمان منابع طبیعی است. هر کدام از این هتل ها یک گرفتاری داشتند. مثلا هم اکنون ما مالک هتل کرمانشاه نیستیم چون موقوفه است. آنرا به مدت ۱۵ سال اجاره کرده و بعد از ساخت، بهره برداری کردیم.
* با توجه به این که تاکید دولت و سازمان خصوصی سازی بر اینست که تا جای ممکن واحدهای اقامتی واگذار شود؛ آیا برنامه ای برای آن دارید.
شاید در اولویت برنامه های ما نباشد. حس می کنم همین مقدار حضور وزارت میراث فرهنگی در صنعتی که به صورت مستقیم با آن سر و کار دارد هم حداقلی است. شاید کلاً ۵ هتل داشته باشیم. مثلا هتل کندوان تنها ۲۰ کران دارد یا در بیستون ۱۴ واحد اقامتی داریم. هر چند که در دنیا هیچ سازه اقامتی مانند این هتل در یک محوطه جهانی شده وجود ندارد و این شرکت توانسته یکی از بهترین مراکز اقامتی استاندارد را در یک محوطه تاریخی ایجاد نماید.
* با وجود این که از برخی هتل ها با افتخار تعریف می کنید اما این شرکت یک هتل را هم در تهران دارد که با استانداردهای هتل ۵ ستاره بسیار متفاوت می باشد.
این هتل مانند پیرمردی است که از ارتفاعی سقوط کرده است. زمانی که آنرا تحویل گرفتیم به سختی می شد نامش را یک هتل در حد متوسط گذاشت. خدماتی که عرضه می داد به صورت عجیبی ارزان بود.
* درحالی که این هتل همیشه با میهمانان خارجی و دولتی پر می شود و با ید منابع خوبی برای بازسازی داشته باشد.
این طور نیست. کل هتل را با نرخ عجیبی به یک آژانس واگذار کرده بودند. به آن گارانتی شناور می گفتند. این طور الهام می شد که اگر این آژانس نباشد هتل نمی تواند خودش را هم بگرداند. ولی ما ساختار هتل را تغییر دادیم. ما تکلیفی برای مدیران دولتی نداریم که حتما از این هتل بهره گیرند. بازاریابی هتل کارش را انجام می دهد. بازار هدفش هم تنها مدیران دولتی نیست. این بازاریابی در گذشته انجام نمی شد.
ما تازه توانستیم در این هتل به یک درآمد منطقی برسیم و معوقات را پرداخت نماییم. هتل به بازسازی نیاز دارد و با آن نقطه موردنظر و شأن مناسب فاصله دارد. حتما در حد یک هتل ۵ ستاره نیست. اما طرح های بازسازی آنرا آماده کرده ایم و در حال اهلیت سنجی پیمانکاران هستیم و بزودی بازسازی آن به انجام می رسد. بال شرقی هتل در ۶ طبقه اول تخریب شده است. اولویت ما برگشت به مدار همین ۶ طبقه است. امیدواریم در کمتر از یک سال آینده هتل مناسبی داشته باشیم.
* این هتل قابلیت موزه شدن هم دارد چون راوی اتفاقات زیادی بوده است؟
می تواند بخشی از آن موزه باشد اما برخی از وسایل آن در طول سال ها از بین رفته است. اما هتلی نوستالژیک است و توریستهای خارجی چون خاطره ای از آن دارند باردیگر به هتل رجوع می کنند.
در این هتل اتاق های خاصی داریم که مشتری خاص هم دارند. ایده خوبی است که بتوان در مرحله بازسازی به این مورد پرداخته شود و اتاق های آن به شکل قبل بماند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب