گزارش مهر؛
طلوع باردیگر توسعه برمدارصنایع دستی
سفرگو: دولت سیزدهم توجهات بسیاری به حوزه صنایع دستی به ویژه در استان سمنان داشته اما کارشناسان عقیده دارند بمنظور رفع مشکلات برنامه های جدی و مستمر بیشتری نیاز است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - محمد حسین عابدی: بیشتر از پنج هزار نفر در استان سمنان در حوزه صنایع دستی فعالیت رسمی و ثبت شده دارند و این در کنار ۱۲ هزار بافنده فرش و گلیم و دست بافت ها در این استان ۷۰۰ هزار نفری است و این یعنی بخش قابل اعتنایی از اقتصاد خانواده های استان سمنان از راه صنایع و تولیدات اصطلاحاً دستی تأمین می شود.
استان سمنان به واسطه قرارگیری در باریکه بین البرز جنوبی و شمال دشت کویر، دارای تنوع ویژه اقلیمی و همینطور قومی است بخش های شمالی مانند شمال شهرستان دامغان نزدیکی به فرهنگی مازنی و بخش های شرقی قرابت فرهنگ خراسانی دارند. همینطور ایل سنگسر در زمره با ریشه ترین فرهنگ ها در شمال شرق کشورمان در دیار قومس قرار دارد و در این استان فرهنگ اصیل سمنانی و تولیدات گرمسار و نگین درخشان شاهرود را داریم. در نتیجه تولیدات صنایع دستی این منطقه غنای خاصی دارد.
در کنار غنا، در حوزه صنایع دستی، تنوع و کیفیت خوبی هم در استان سمنان شاهد می باشیم. سنگسر، دامغان، طرود، کوه زر و شاهرود، کالپوش، کلاته خیج و شهمیرزاد و … صنایع دستی را تولید می کنند که در فروشگاه های تهران و مشهد و حتی اصفهان می درخشند، اما با نام دیگر استان ها و این نشان از مشکلی بزرگ در زمینه صنایع دستی دیار قومس است.
ظرفیت های مغفول استان سمنان
یک کارشناس و آگاه در حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان این که آمار فروش محصولات صنایع دستی و تولیدات روستایی استان مانند سوغات در برابر تعداد تولیدگران و حجم تولید بسیار بسیار اندک است، اظهار داشت: در شش ماه سال ۱۴۰۱ کل فروش محصولات صنایع دستی در درون استان به ۱۲ میلیارد تومان نرسید و در مدت مشابه سال بعد حتی همین میزان هم محقق نشد و این در شرایطی است که سالانه ده ها میلیارد تومان محصولات تولیدی هنرمندان استان سمنان به نام دیگر استان ها فروخته می شود.
رضوانه محمدی با اشاره به اینکه سال ها است که کسانی با نقشه های فرش کاشان یا کرمان یا مثلا میناکاری ها و فیروزه کاری های اصفهان به نزد هنرمندان ما آمده و سفارش می دهند تا محصولات باکیفیت استان به دیگر نقاط کشور رفته و فروخته شود، بیان نمود: در این وضعیت تنها کسی که سود می کند، دلالان صنایع دستی هستند.
وی با اشاره به اینکه بار عمده هنر تولید و تجربه در دست هنرمندان صنایع دستی استان سمنان است و مثلا زیباترین و بهترین سفال را تولید می کنند اما کمترین سود نصیب شأن می شود، اضافه کرد: به علت فقدان بازار فروش مناسب، عمده تولید تولیدگران ما در همه حوزه ها از سوغات تا صنایع دستی، تقدیم دلالان و واسطه ها می شود.
این فعال حوزه صنایع دستی در پاسخ به این سؤال که هنرمندان صنایع دستی چرا محصولات خویش را به دلالان می فروشند بیان نمود: ما در کل استان سمنان هنوز حتی یک بازارچه دائمی صنایع دستی هم نداریم بنابراین این هنرمند کجا محصولات خودش را بفروش برساند تا بتواند ارتزاق کند؟ تا بتواند مواد اولیه دیگر تولیدات خویش را خریداری کند آن هم مواد اولیه ای که در سه سال گذشته چهار برابر شده است.
دولت اقدامات خوبی کرده است
اما دولت در کنار تمام این انتقادات توانسته اقدامات خوبی را هم بخصوص در دولت سیزدهم در حوزه صنایع دستی صورت دهد. استاندار سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، از حمایت مشاغل حوزه صنایع دستی اطلاع داد و اظهار داشت: در حوزه مشاغل خانگی، حمایت، رفع موانع و همینطور اعطای تسهیلات در دستور کار قرار گرفت و خوشبختانه شاهد ثمرات خوبی هم در این حوزه در دولت سیزدهم مرحوم شهید رئیسی بودیم.
سید محمدرضا هاشمی با اشاره به اینکه در حوزه اعطای تسهیلات صنایع دستی و مشاغل خانگی این حوزه در سطح کشور توانستیم رتبه دوم را کسب نماییم، تصریح کرد: برای رفع مشکل بازار فروش محصولات روستایی و صنایع دستی هم اقدامات خوبی در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به اینکه با هماهنگی های انجام گرفته با آستان قدس رضوی، زیرساخت لازم برای فروش صنایع دستی تولیدی در استان فراهم گشته است، اضافه کرد: استان سمنان دارای ظرفیت ها و مزیت های تولیدی پرشماری است که در سرتاسر کشور نمونه و یگانه است.
استاندار سمنان همینطور سمنان را یکی از استانهای ویژه در مقوله تولید صنایع دستی بخصوص دست بافت ها و فرش دانست و ابراز کرد: به علت ایجاد وجود فعالان حوزه فرش با تلاشهای صورت گرفته به دنبال ایجاد و تأسیس شهرک فرش در استان سمنان هستیم.
بازار دائمی نداریم!
اما مشکل عمده صنایع دستی ما در چیست؟ یک صاحب نظر مسائل صنایع دستی که خود هم در این عرصه فعالیت دارد در گفتگو با خبرنگار مهر، می گوید: مشکل ما در استان سمنان ابتدا فقدان بازار فروش مناسب می باشد امروز خیلی از هنرمندان صنایع دستی ما برای نان شب زندگی شأن مانده اند و خیلی ها هم کارشان را رها کرده اند.
این هنرمند که نخواست نام خانوادگی خویش را بیان کند چون که عقیده داشت امکان دارد وامی که هشت ماه قبل درخواست کرده پرداخت نشود و وی در تأمین مواد اولیه همچنان ناکام بماند، تصریح کرد: مشکل ما اینست که نگاه مسؤلان به صنایع دستی درست نیست در واقع در دید مسؤلان برنامه ریز صنایع دستی نداریم بلکه صنایع دم دستی داریم!
حسین در ادامه صحبت های خود اضافه کرد: کسی مشکلات فعالان صنایع دستی را درک نمی کند، تنها در همین شش ماه اخیر حداقل چهار نفر از دوستان ما در همین استان سمنان کارشان را رها کرده اند، یکی در کارخانه ای استخدام شده و بسته بندی می کند و یکی دیگر در تاکسی اینترنتی کار می کند و ظهرها دستی بر چوب می زند و این شرم آور است، چونکه یکی از همین افراد حتی دارای سند اصالت ملی صنایع دستی است!
هنرمندان صنایع دستی استان سمنان در ۵۲ رشته فعالیت دارند
اشاره این هنرمند صنایع دستی به مهر اصالتی است که چند سال یک مرتبه توسط کارگروهی در میراث فرهنگی به محصولات و صنایع تولیدی داده می شود که بتوانند استانداردهای لازم را به لحاظ نوآوری، تولید، کیفیت و… داشته باشد.
سمانه سلطانی پور معاون میراث فرهنگی استان سمنان در این ارتباط می گوید: ۸۶ اثر هنرمندان صنایع دستی استان در رشته های مختلف هنری دارای مهر اصالت ملی است.
وی با اشاره به اینکه بیشتر از چهار هزار و ۵۰۰ هنرمند ثبت شده در حوزه صنایع دستی در کل استان سمنان وجود دارد، اضافه کرد: این هنرمندان در ۵۲ رشته صنایع دستی شامل دست بافت ها، گلیم بافی، سفال، چوب و مصنوعات و خرسک بافی، خراطی و … مشغول به فعالیت هستند همینطور دو شهر استان شامل شهمیرزاد و کلاته خیج هم به نام پایتخت شماره دوزی و تانه بافی ایران ثبت ملی شده است.
نکته جالب این که ۹ هنرمند استان سمنان توانسته اند در آخرین اعلام کارگروه اصالت تولیدات صنایع دستی گواهی اصالت بین المللی را برای آثار صنایع دستی تولیدی شأن دریافت نمایند که این نشان از عمق ظرفیت ها و مزیت های اقتصادی صنایع دستی تولیدی استان سمنان است.
برنامه ریزی نداریم
یک کارشناس اقتصادی اما با اشاره به اینکه نگاه مدیران ما به مقوله صنایع دستی باید تغییر کند، اظهار داشت: صنایع دستی امروز در خیلی از کشورهای دنیا در تکمیل مقوله مهم گردشگری به یک منبع درآمد مهم بدل شده و دولت ها از آن برای کاهش نرخ بیکاری بهره می گیرند اما در کشور ما و مشخصاً استان سمنان هیچ برنامه ای برای بازار فروش، برند سازی، معرفی، حضور در رویدادهای ملی و بین المللی و … وجود ندارد.
حسن همتیان با اشاره به اینکه صنایع دستی استان سمنان آنقدر مزیت و ظرفیت دارد که به تنهایی می تواند عامل توسعه روستایی این استان شود، اضافه کرد: مشکل ما اینست که در شش سال گذشته شش نفر بعنوان مدیرکل و سرپرست در اداره کل میراث فرهنگی استان حضور داشتند و این نشان از بی ثباتی میراث فرهنگی ما می دهد و اوج فاجعه هم در دولت سابق بود که یک دبیر عربی در رأس اداره کل میراث فرهنگی با آن عظمت و اهمیت نشست و فورا نتایج آن مشخص شد.
وی با اشاره به اینکه این امر نشان داده است که ما در استان سمنان نه تنها برنامه ریزی نداریم بلکه ابزار برنامه ریزی را هم نداریم، اضافه کرد: صنایع دستی استان سمنان تا جایگاه مطلوب بسیار فاصله مفهوم داری دارد و یکی از ملزومات کاهش این فاصله اینست که ما بتوانیم برنامه ریزی را به مقوله صنایع دستی این استان تزریق نماییم در این حوزه سمن ها و فعالانی که در سالهای اخیر از میراث رانده شده اند باید بازگردانده و به کمک گرفته شوند ظرفیتهای مردمی که مدام با لجبازی از مجموعه میراث فرهنگی استان سمنان در سالهای اخیر طرد شده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب