در نشست تخصصی مطرح شد؛
آیا موزه های کشور میزبان خوبی برای یافته های باستانی هستند
به گزارش سفرگو، باستان شناسان در رابطه با کارکرد موزه ها و یافته های باستانی به نمایش درآمده در این مراکز فرهنگی بحث کردند و گفتند که بهتر بود به جای ساخت بنای جدید برای موزه، محوطه ها به موزه تبدیل می شدند.
به گزارش سفرگو به نقل از مهر، نشست تخصصی با باستان شناسان پیشکسوت در رابطه با موزه داری و دیرینه شناسی و مالکیت معنوی آثار امروز در سالن فجر وزارت میراث فرهنگی اجرا شد. در این جلسه باستان شناسان در رابطه با نقش و جایگاه باستان شناسان و ارتباط آنها با نظام موزه داری صحبت کردند و هر کدام نظرات خویش را دادند.
همچنین، هادی میرزایی مدیرکل موزه های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مبحث نظام مسائل موزه و موزه داری از نظر باستان شناسان و مالکیت معنوی آثار ایرانی موجود در گالری های خارج از کشور را مورد بررسی قرار داد و اظهار داشت: رویکرد برگزاری موزه ها که پیش تر به معنای محلی برای نمایش بود تغییر کرده و تمامی جنبه های آثار مورد توجه قرار گرفته است. هم اکنون ۵ هزار و ۸۲۱ اثر و شیء تاریخی در اختیار موزه های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. در این بین به طور قطع موزه های ما نیازمند باستان شناسان هستند چونکه دیرینه شناسی یکی از مهم ترین داشته های ماست.
وی با اشاره به نقش باستان شناسان افزود: از نظرات باستان شناسان در تهیه سند جامع موزه داری استفاده شده است چونکه همواره خویش را مرهون تلاشهای باستان شناسان می دانیم.
میرزایی به حضور صالحی امیری در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اشاره نمود و اضافه کرد: وزیر میراث فرهنگی تا کنون دو سفر استانی انجام داده و در سفرهای استانی نهاد موزه را رکن اساسی قرار داده است. این در حالیست که در کمیته ملی المپیک و … هم این نگاه را داشته است ازاین رو باید فرصت حضور ایشان را باید مغتنم بشماریم.
مدیرکل موزه های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: موزه بعنوان کانون استراتژیک وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باید شناخته شود. موزه هایی را که طراحی کردیم که آثار داخل موزه تناسبی با ساختمان موزه ندارد.
میرزایی تصریح کرد: حلقه مفقوده ما در طراحی و راه اندازی موزه ها و سیاست گذاری در حوزه موزه داری، باستان شناسان هستند ازاین رو باید از نظرات باستان شناسان استفاده نمود.
وی اشاره کرد: سال قبل حدود ۷۰۰ برنامه و رویداد در موزه ها برگزار شد که سبب شده ۱۳ درصد رشد بازدید از موزه ها را داشته باشیم. در سه سال قبل ۶۳ میلیون نفر از موزه ها دیدن کرده اند. نرخ ورودی موزه ها ارتقا یافت و برای بعضی از افراد هم مجانی شد درآمد موزه ها زیاد شد اما یک ریال به موزه داده نشد!
مدیرکل موزه های کشور اظهار داشت: در تعریف موزه های منطقه ای و استانی در هر دوره مدیریتی، کلنگی زده شد و از نگاه کیفی به نگاه کمی گرایی رسیدیم به این علت است که میگوییم میانگین ساخت موزه به ۲۷ سال رسیده است. افقی که برای تکمیل موزه های نیمه تمام دیده شده قریب به ۱۱ همت نیاز دارد به فرص این که چنین اعتباری در ۵ سال تأمین شود میانگین ساخت پروژه ها به ۳۰ سال می رسد درحالی که ساختمان نیمه کاره همین موزه ها پس از مدتی خودشان به یک بازسازی نیاز دارند.
وی اظهار داشت: موزه منطقه ای خراسان هنوز از سال ۹۳ که به بهره برداری رسیده، شرایط نمایش خوبی ندارد. چون رویکرد جزیره ای داشتیم یا موزه منطقه ای فارس ۳۰ هزار متر مربع مساحت دارد ولی کمتر از ده درصد از آن برای نمایش در نظر گرفته شده است.
میرزایی اظهار داشت: از روز اولی که به این وزارت خانه آمدم مانند سالهای قبل نگفتم که موزه جدید ساختیم چون معتقدم باید موزه های نیمه کاره تکمیل شود در صورتیکه در سالهای قبل همیشه شعار یک موزه یک محله یا هر ۲۴ روز یک موزه را اعلام می کردند.
وی اضافه کرد: اهمیت اول در موزه ها تکمیل اطلاعات و ارتقای دسترس پذیری و امکان پژوهش داده های موزه ای است.
میرزایی این مورد را بیان کرد که سند موزه داری کشور درحال تدوین است و برای آن از باستان شناسان هم نظراتی گرفته شده است.
پس از صحبت های میرزایی هر کدام از باستان شناسان در رابطه با نظام مسائل موزه ها و مالکیت معنوی آثار بحث کردند.
عباس مقدم از باستان شناسان قدیمی هم اظهار داشت: من با موزه ها میانه ای ندارم چون فکر می کنم ساختمان موزه با آن چیزی که در دیرینه شناسی آموخته ام متفاوت می باشد ما هیچ چیزی را خارج از بافت نمی بینیم که بخواهیم آثار را در خارج از بافت های تاریخی در ساختمانی جدید قرار دهیم.
چرا محوطه های تاریخی موزه نمی شوند
وی بیان نمود: کشور فرانسه چیزی مانند شوش را ندارد به این علت ساختمان جدیدی می سازد و آنجا شیء را نمایش می دهند و می گویند که برای کجاست.
مقدم اظهار داشت: در موزه ها آثاری از چغامیش می بینید ولی هم اکنون محوطه تاریخی چغامیش در چه وضعیتی قرار دارد؟ محوطه چغامیش باید موزه شود نه این که ساختمان موزه منطقه ای بسازیم و در آنجا شیء نمایش دهیم.
مقدم اشاره کرد: ما یک سری شیء خاموش در ویترین می گذاریم تا فقط آدم ها آنها را نگاه کنند در صورتیکه باید سایت های تاریخی موزه شوند و در سایت ها آثار را ببینیم تا قابل فهم باشد و همین مساله سبب می شود که آثار حفظ شود و درک بهتری از آنها داشته باشیم.
موضوع تز پایان نامه ها را موزه ها پیشنهاد دهند
محمد منتظر ظهور هم بر روی تعامل دانشگاه ها و موزه ها تصریح کرد و اظهار داشت که پتانسیل غنی در مقطع کارشناسی و دکترا وجود دارد اما هم اکنون می بینیم ۵۰ درصد از رساله هایی که در دانشگاه ها نوشته می شود بلااستفاده است. سالیانه پایان نامه های زیادی نوشته می شود اگر موزه ها اطلاعاتشان را در اختیار محققان جوان قرار دهند در این صورت نیروها هدر نمی رود. اما حالا ناخودآگاه دانشجو سراغ پژوهش هنری می رود چون به اطلاعات دسترسی ندارند ما تازه وقتی عکس بعضی از اشیا را در کاتالوگ ها می بینیم؛ می فهمیم چنین آثاری هم در موزه هایمان وجود دارد!
وی پیشنهاد کرد: عناوینی که می تواند در چارچوب تز مطرح شود باید از موزه ها به دانشگاه ها اعلام گردد تا پایان نامه های بهتری نوشته شود. در موزه ها بخش تجربه گرایی نداریم بخصوص برای قشر دانش آموز که باید جمعیت هدف موزه ها باشد. با اینکه بعضی از افراد هستند که به میراث فرهنگی نگاه عتیقه ای دارند و نمی توان دیدگاه آنها را تغییر داد ولی نسل جوان و نوجوان را میتوان پرورش داد تا نگاهشان به میراث فرهنگی تغییر کند این کار با تجربه گرایی امکان دارد. با اینکه بزرگترین ظرفیت کشورمان میراث فرهنگی است ولی هنوز یک شبکه تلویزیونی در صدا و سیما ندارد.
با بولدوزر به جان تپه ها می افتند و کسی صدایش بلند نمی شود
قدیر افروند هم از باستان شناسانی که در ری کار کرده است، اظهار داشت: موزه بدون دیرینه شناسی یعنی هیچ! شاهدیم مدیرانی به موزه ها می آیند که هیچ نسبتی با دیرینه شناسی و موزه ندارند. در صورتیکه میتوان از باستان شناسان برای مدیریت موزه های دیرینه شناسی استفاده نمود. متأسفانه دیگر در وزارت میراث فرهنگی پست مدیریتی برای باستان شناسان نداریم.
وی با بیان وضعیت بحرانی برای میراث شهر ری، افزود: مگر شهر ری مادر تمدن نبود چرا حالا مرکز سیاسیون و افغان ها شده است؟ چرا با بولدوزر به جان تپه های باستانی می افتند ولی کسی صدایش در نمی آید. چرا نباید یک موزه داشته باشد.
وی اضافه کرد: ما در رابطه با موزه قانون نداریم هر شهری باید دو تا نهاد موزه و کتابخانه داشته باشد اما چقدر این قانون اجرایی می شود؟ مراقبت از فرهنگ کار کجاست؟ افتخار باستان شناسان اینست که تک تک وزرا از باستان شناسان این حوزه را یاد گرفته اند. باید وزارت میراث فرهنگی نقش خویش را در قانون نهادینه کند وگرنه کشور از دست رفته است اگر هم اکنون حرف از چپ و راست می زنیم بدین سبب است که پیشینه خودمان را نمی شناسیم.
افروند اظهار داشت: چرا همه اشیا در موزه ها شیک است؟ ما از سایت ها اشیای شیک می آوریم و نگاه به موزه را شهری می نماییم. قبلاً سازمان حفاظت و دیرینه شناسی داشتیم اما هم اکنون دیرینه شناسی کجاست؟ هم اکنون سازمان، مهندسی شده است در صورتیکه دیرینه شناسی مهندسی نیست. باید باستان شناسان پیوست هر موزه ای باشند.
سجاد علی بیگی هم بیان نمود: هر شیء که در موزه به نمایش در می آید می خواهد ارزش هایش به مخاطب منتقل شود ولی آیا موزه ها این دید را دارند؟
محمد اسماعیل اسماعیلی جلودار هم اظهار داشت: بحث دیجیتالی کردن موزه ها همیشه مطرح شده ولی اجرایی نمی گردد. ما در موزه ملی فقط یک صفحه لمسی داریم. در صورتیکه در کشورهای دیگر برای شما تصویرسازی می کنند که آن شیء موزه ای کجا بوده و چه کارکردی داشته است.
وی با اشاره به شناسنامه دار شدن اشیای موزه ای اظهار داشت: بالاخره متولی سایت موزه چه کسی است؟ هنوز این سوال بی پاسخ است. مدیر پایگاه باید برای گرفتن اعتبار نزد چه کسی برود. اگر نمی توانیم سازمان دیرینه شناسی درست نماییم حداقل یک دفتر برای آن مشخص نماییم. یکی از اشتباهات اینست که قوانین به شکل خصوصی در یک دستگاه تصویب می شود و در ملاعام قرار نمی گیرد تا عیب آنها گرفته شود.
آیا باید همه موزه داران عتیقه شناس باشند
مهرداد ملک زاده عتیقه شناس پیشکسوت اظهار داشت: آیا باید رئیس همه موزه ها عتیقه شناس باشد؟ من با این مورد مطرح شده مخالف هستم. موزه داری یک دانش هست در سطح دکتری هم تدریس می شود. ما به مدیرهای فرهنگی درجه یک نیاز داریم. عتیقه شناس کاوش می کند اما هنگام ویترین زدن باید کار موزه دار وارد عمل شود نه عتیقه شناس.
وی اضافه کرد: مالکیت معنوی برای همه جهانیان است اشیای ما برای همه بشر است می توانیم احصا نماییم که کدام یک از آنها به جهان ایرانی بر می گردد.
وی این بحث را هم بیان کرد که چرا گروه پژوهشی اشیا و اموال فعال نیست. ما به کار فراجناحی نیاز داریم.
چایچی هم از باستان شناسان پیشکسوت در این جلسه اظهار داشت: اگر مقرر است اسم شیء در ویترین های موزه های خارجی اصلاح گردد و ما بدانیم که آن اثر در گذشته ها متعلق به ایران فرهنگی بوده؛ باید وزارت خارجه پای کار بیاید. قبلاً هم که هیأت های خارجی تقاضای عملیات دیرینه شناسی داشتند به سفارتخانه ها رجوع می کردند.
منبع: سفرگو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب