تخریب مسجد سیچان ضربه ای به هویت و تاریخ اصفهان
به گزارش سفرگو، در حالی که اصفهان خویش را برای میزبانی از ۱۳۰ شهر تاریخی جهان آماده می کند، تخریب یکی از مساجد قدیمی محله سیچان در قلب این شهر، نگرانی های زیادی را برانگیخته است.
خبرگزاری مهر - گروه استان ها – کورش دیباج: در حالیکه اصفهان خویش را برای میزبانی از ۱۳۰ شهر تاریخی جهان در سال ۲۰۲۷ آماده می کند و هم زمان مساجد تاریخی و حتی معاصر این شهر درحال ثبت جهانی هستند، تخریب یکی از مساجد قدیمی محله سیچان در قلب این شهر، نگرانی های زیادی را برانگیخته است. مسجد سیچان، که فراتر از کارکرد عبادی خود، بعنوان یک نماد فرهنگی، معنوی و زیباشناختی برای اصفهان و مردم این محله شناخته می شد، در اقدامی جنجالی تخریب شد. در حالی که اصفهان بعنوان شهری با هویت غنی و میراث جهانی شناخته می شود، چنین اقدامی سبب ایجاد سوالات زیادی در رابطه با سیاست های شهری و نحوه مدیریت میراث فرهنگی در این شهر شده است. چگونه در شهری که میزبان نشست های بین المللی میراث فرهنگی است، این تخریب رخ می دهد؟ عکس مسجد سیچان پیش از تخریب
تخریب مسجد سیچان، لطمه به تاریخ معماری و هویت زیباشناسی شهر اصفهان
سیدرضا حسینی، معمار و پژوهشگر میراث فرهنگی، در مورد این تخریب به خبرنگار مهر می گوید: «تخریب مسجد سیچان فقط یک حادثه نیست. این تصمیم نه تنها به تاریخ معماری اصفهان ضربه می زند، بلکه به هویت معنوی و زیباشناختی این شهر لطمه می زند. در واقع، این مسجد جزو آن دسته از بناهایی بود که ارتباط مستقیمی با روح و زندگی روزمره مردم داشت. معماری مسجد سیچان نه تنها نمایانگر سبک معماری محلی است، بلکه مبین یک زبان گویای فرهنگی است که در دل بافت شهری اصفهان جای داشت.»
وی ادامه می دهد: «هر مسجد در واقع یک مجموعه فرهنگی است که تنها از منظر عبادی اهمیت ندارد. مسجد سیچان، با تزئینات زیبا و سردری که نشان دهنده تاریخچه غنی این محله بود، جزو آثار فاخر معماری شهری محسوب می شد. زمانیکه این بنا تخریب می شود، نه تنها یک اثر معماری از بین می رود، بلکه بخش زیادی از هویت معنوی و فرهنگی یک محله هم با آن از دست می رود. تخریب چنین بناهایی در حالی اتفاق می افتد که شهر اصفهان درحال آماده سازی خود برای میزبانی از شهر های تاریخی جهان است و این تناقضی آشکار است.»
حسینی در نهایت به سوال بزرگ تری اشاره می کند: «آیا تنها معیار برای محافظت از آثار تاریخی و فرهنگی، ثبت ملی آنها است؟ مسجد سیچان نه فقط از نظر معماری، بلکه از جنبه معنوی و هویتی برای مردم محله و حتی اصفهان نشینان اهمیت داشت. به جای تخریب، باید آنرا بعنوان یک میراث زنده فرهنگی نگهداری و تقویت می کردیم.»
آیا ارزش یک بنا فقط به قدمت و ثبت آن در لیست آثار ملی بستگی دارد؟
مینا رضایی، فعال میراث فرهنگی که خود از نزدیک در جریان این تخریب قرار داشت، در اینباره به خبرنگار مهرمی گوید: «تخریب مسجد سیچان، در نگاه اول شاید از نظر حقوقی توجیه شود، چونکه این مسجد در لیست میراث ملی ثبت نشده بود. اما آیا این مورد به این مفهوم است که چنین بناهایی فاقد ارزش معنوی و فرهنگی هستند؟ آیا می توانیم به آسانی بگوییم چون این مسجد به صورت رسمی ثبت نشده، تخریب آن مشکلی ندارد؟»
وی ادامه می دهد: «یک سوال اساسی اینست که آیا ارزش یک بنا فقط به قدمت و ثبت آن در لیست آثار ملی بستگی دارد؟ مسجد سیچان یک نماد از هویت اجتماعی و فرهنگی مردم این منطقه بود. این مسجد، با تزئینات ویژه و طراحی خاص خود، نه تنها کارکرد مذهبی داشت، بلکه برای مردم محله بعنوان یک فضای اجتماعی و فرهنگی هم اهمیت زیادی داشت. تخریب چنین بناهایی سبب صدمه به حافظه جمعی مردم می شود و باعث می شود که نسل های آینده نتوانند ارتباط معنوی خویش را با تاریخ و هویت فرهنگی شان برقرار کنند.»
این فعال میراث فرهنگی در ادامه تصریح می کند: «یکی از چالش های بزرگ اینست که وقتی چنین بناهایی بدون هیچ توجهی به ارزش های معنوی و زیباشناختی شان تخریب می شوند، ما نمی توانیم ادعای محافظت از میراث فرهنگی را داشته باشیم. در واقع، این مورد نشان دهنده یک بی توجهی گسترده به حفظ آثار فرهنگی است. این در شرایطی است که اصفهان بعنوان شهری با میراث جهانی شناخته می شود و در آستانه میزبانی از نشست های جهانی است.»
با تخریب مسجد سیچان بخشی از هویتمان را گرفتند
مردم محله سیچان هم در واکنش به تخریب مسجد بشدت معترض هستند. یکی از اهالی که در کنار مسجد بزرگ شده است، با ناراحتی به خبرنگار مهرمی گوید: «مسجد سیچان برای ما فراتر از یک ساختمان بود. این مسجد جایی بود که ما نه فقط جهت نماز، بلکه برای اجتماع، برای گفتگو، برای حفظ ارتباطات محلی به آن رجوع می کردیم. حالا که بخشی از آنرا از دست داده ایم، احساس می نماییم بخشی از تاریخ و هویت مان را از دست داده ایم.»
وی ادامه می دهد: «این مسجد با کاشی های آبی زیبا و سردر که در آن نوشته شده بود ‘فادخلوها سلام’، نمادی از تاریخ و فرهنگ اصفهان بود. تخریب آن نه تنها صدمه به معماری تاریخی این محله وارد کرده است، بلکه به معنویت و فرهنگ مردم این منطقه هم ضربه زده است. اگر چنین بنایی تخریب می شود، پس چرا باید به تاریخ و فرهنگ مان اهمیت دهیم؟»
یکی دیگر از اهالی محله با انتقاد شدید از این مبادرت به خبرنگار مهرمی گوید: «چطور امکان دارد در شهری که خویش را مرکز میراث جهانی می داند، چنین تخریبی اتفاق بیفتد؟ ما بعنوان مردم محله احساس می نماییم که ارزش های فرهنگی ما نادیده گرفته شده است. این مسجد برای ما بخشی از هویت معنوی و اجتماعی مان بود، و حالا این بخش از ما نابود شده است.»
این اقدامات تخریبی نشان دهنده خوب نبودن اصفهان برای میزبانی از شهر های تاریخی جهان است
رضا کرمی، اصفهان شناس و پژوهشگر تاریخ معماری، در این حوزه به خبرنگار مهرمی گوید: «اصفهان شهری است که نه تنها به لحاظ تاریخی، بلکه به لحاظ معنوی و زیباشناختی اهمیت بسیاری دارد. مسجد سیچان، با تمام سادگی اش، بخشی از هویت این شهر بود. تخریب آن، در واقع نشان دهنده بی توجهی به ارزش های فرهنگی و معنوی این شهر است. این مسجد می توانست نمادی از تحول معماری ایرانی-اسلامی و بخشی از تاریخ اصفهان باشد.»
وی می افزاید: «اگر اصفهان می خواهد در سال ۲۰۲۷ بعنوان میزبان مجمع شهر های تاریخی جهان شناخته شود، باید اقدامات عملی در جهت حفظ این آثار انجام دهد. تخریب مسجد سیچان نه تنها ضربه ای به تاریخ محله سیچان، بلکه به هویت فرهنگی و زیباشناختی اصفهان وارد می نماید. چنین تخریب هایی تنها نشان دهنده بی توجهی به تاریخ و فرهنگ این شهر است و میتوان نتیجه گرفت با این اقدامات تخریبی اصفهان میزبان خوبی برای میزبانی از شهر های تاریخی جهان نیست.»
بر اساس صحبت های کارشناسان و مردم محلی میتوان نتیجه گرفت تخریب مسجد سیچان، فراتر از یک اقدام تخریبی ساده، به یک علامت سوال بزرگ تبدیل گشته است. در شهری که خویش را بعنوان میراث دار تاریخ و فرهنگ جهانی معرفی می کند و در آستانه میزبانی از شهر های تاریخی جهان است، چنین تصمیماتی نه تنها ضربه ای به هویت معنوی مردم اصفهان می زند، بلکه به آسانی از کنار ارزش های فرهنگی و زیباشناختی آن عبور می کند. اصفهان نیازمند توجه بیشتر به محافظت از میراث فرهنگی و معماری خود است تا در جهانی که میراث فرهنگی بیشتر از هر زمان دیگری در کانون توجه قرار دارد، بتواند هویت خویش را حفظ کند.
منبع: سفرگو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب