نوروز ماندگار، دوستداران و ناهمراهانش
سفرگو: اصفهان نوروز، مراسم باستانی ایرانیان، سده های متمادی است که ماندگار مانده و در درازنای تاریخ دوستداران نامدارای چون حضرت علی(ع) داشته است؛ آن هم با وجود مخالفانی که در همان ادوار در مقابل این جشن باشکوه سینه سپر می کردند.
علی اکبر عباسی، عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، در گفتگو با ایسنا اظهار نمود: در منابع قرون اولین اسلامی روایت شده که حضرت علی(ع) با برگزاری نوروز مخالفتی نداشت. با هدیه دادن و هدیه گرفتن هم که از سنت های نوروز است، موافق بودند.
وی اضافه کرد: البته حضرت علی(ع) در نوروز هدایایی را می پذیرفتند که تکلفی در آن نباشد. خود حضرت هدایای ساده که بابت آن زحمت فراوانی نمی کشیدند، مثل حلوا یا سمنو را می پذیرفت و با گرمی از ایرانی ها استقبال می کرد.
این مدرس دانشگاه افزود: ابن ابی الحدید در «شرح نهج البلاغه» آورده است که وقتی ایرانیانِ کوفه حضرت علی(ع) را به جشن نوروز دعوت نمودند، امام علی اجابت کرد. بر طبق این روایت، نعمان بن مرزبان، جد فقیه معروف اهل سنت که نژاد ایرانی اش شهره است، یعنی ابوحنیفه، از کسانی بود که حضرت علی(ع) را به جشن نوروز دعوت می کند.
عباسی اضافه کرد: نعمان بن مرزبان به حضرت علی(ع) حلوا یا سمنو تقدیم می کند که با هم از آن خوراکی نوش جان می کنند. نعمان در رابطه با نوروز ایرانی ها به حضرت توضیح می دهد و می گوید که ما نوروز را جشن می گیریم. امام علی(ع) خوشحال می شود و می گویند که اگر این طور است، هر روز را نوروز بگیرید و چه روز خوبی است.
وی افزود: کوفه از شهر های مهم قرون اولیه اسلامی است که با جمعیت ۲۰ هزار نفری، ۴۰۰۰ نفر آن ایرانی بودند. حضور گسترده ایرانی ها نشان داده است که کوفه همچون مراکز برگزاری نوروز بود. البته در زمان حضرت علی(ع) جمعیت ایرانیان در کوفه بیشتر هم شد.
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان تصریح کرد: نوروز در شهرها و نقاط دیگر هم مورد احترام بود. هرجا ایرانی ها بودند یا تحت تاثیر فرهنگ ایرانی ها قرار داشتند، نوروز جشن گرفته می شد. بنابراین، انعکاس آنرا هم در منابع اسلامی می بینیم.
عباسی سپس با نظر به مناطقی که نوروز را جشن می گیرند، خاطرنشان کرد: در فلات ایران، یعنی از سند تا فرات دامنه برگزاری نوروز وسیع بود. بر مبنای آن چه گذشت موافقت با برگزاری نوروز امری بدیهی محسوب می شد. نوروز موافقان و باورمندان بسیاری داشت که امام علی(ع) یکی از آن شخصیت های والا بود.
عیدهای بزرگ و کوچک یا قربان و فطر
وی در ادامه ضمن اشاره به مخالفان نوروز اظهار نمود: نوروز در قرون اولین مخالفانی هم داشت که بیشترشان پس از حیات شخصیتی مانند حضرت علی(ع) دیده می شوند. این افراد تاکید داشتند که نوروز جشن مجوس و ملحدین است.
این مدرس و پژوهشگر تاریخ اسلام توضیح داد: مجوس واژه ای برای اشاره به زرتشتیان بود. این کلمه را مخالفان زمانی به کار می بردند که می خواستند زرتشتیان را مسخره کنند، طعنه بزنند یا با حس بدی از آنان یاد کنند.
عباسی اضافه کرد: کسانیکه با نوروز مخالف بودند، این جشن در نظرشان هیچ توجیهی نداشت. به باور این افراد مسلمین دو جشن یا عید دارند؛ یکی قربان که عید بزرگ بود و دیگری عید فطر که به عید کوچک شناخته می شد. در منابعی چون تاریخ طبری به وضوح آنرا می بینیم.
وی با نظر به رویکرد خلفای اموی اظهار نمود: خلفای اموی از زمان معاویه به بعد باب کردند که نوروز را هدیه داده و جشن بگیرند. مقدسی، مورخ و جغرافیدان هم تاکید می کند ایرانیانی معتقد هستند که نمازهای مستحبی هم به جا می آورند، اما نوروزشان فراموش نمی گردد. بنابراین، کشاکش در زمان امویه هم وجود داشت.
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان بیان نمود: یکی از خلفای اموی، یعنی عمربن عبدالعزیز که به پرهیزکاری شهرت دارد، هدیه گرفتن را در نوروز و مهرگان تعطیل کرد. البته به صورت کلی، هدیه گرفتن را توسط خلفا و برای همه مناسبت ها ممنوع می کند.
عباسی با نظر به اقدام عمربن عبدالعزیز خاطرنشان کرد: اقدام او به شکلی همسو با احیاء ارزش های اسلامی بود، چونکه هدیه ای که گرفته می شد از سوی خلفا به شکلی الزامی و در واقع ظلم به مردم بود. شعوبیه هم یکی از گروه هایی بودند که از قرون دوم به بعد ظهور کردند و علاقه ویژه ای به برگزاری نوروز داشتند.
وی تاکید کرد: در رابطه با نوروز و چگونگی برگزاری آن در عهد باستان و در رابطه با موافقان و مخالفان آن، منابع گوناگونی در قرون اولین وجود دارد. در «تاریخ طبری»، «آفرینش و تاریخ» از مقدسی، «بلدان» از یعقوبی و حتی در منابع مختلف قرون متأخر چون «العبر» از ابن خلدون هم بحث نوروز را میتوان پیگیری کرد.
منبع: safargoo.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب