مسجد ارجان بهبهان خویش را به باستان شناسان نشان داد
سفرگو: مسجدی مدفونشده متعلق به اوایل دوره اسلامی كه در متون و اسناد تاریخی از آن بعنوان ˮمسجد ارجانˮ یاد شده است، توسط باستان شناسان در محوطه تاریخی ˮارجانˮ بهبهان از دل خاك بیرون آمد.
به گزارش سفرگو به نقل از ایسنا، احسان یغمایی - سرپرست هیئت جستجوهای دیرینه شناسی ارجان - توضیح داد: شهر ارجان محوطه ای بسیار مهمی در دشت ارجان و متعلق به دوره "عیلام نو" است كه در آن استقرار انسان وجود داشته است. در عكسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای تهیه شده از این منطقه، طرح یك مسجد دیده میشد، حتی در بررسی متون تاریخی هم وجود یك مسجد در این شهر تایید شده بود.
او با بیان اینكه برپایه مطالعات اولیه روی تصاویر هوایی، آشكار شد كه این بخش از شهر امكان دارد بنایی باشد كه در متون تاریخی از آن بعنوان "مسجد ارجان" یاد شده، اضافه كرد: برای به دست آمدن اطمینان و تطبیق متون تاریخی و دادههای باستانشناختی، دست به كاوشهای باستانشناختی در این ناحیه زدیم.
وی افزود: در كاوش ها دو ترانشه در محل تولید كردیم كه در یكی از ترانشهها، وضعیت حیاط مسجد و ارتباط آن با رواقهای پیرامونی مسجد بررسی شدندكه خوشبختانه در این بررسی در وسط مسجد، فضای مربعی شكلی با دو ورودی به سمت شمال و جنوب به دست آمد كه درون این فضای مربعی شكل، فضای مربعی شكل دیگری وجود دارد كه هنوز ماهیت این سازه مشخص نمی باشد.
یغمایی با بیان این كه ترانشه بوجود آمده به سمت غرب گسترش داده شد، اضافه كرد: پای ستونهایی از جنس سنگ و ملات گچ كه رواق مسجد را تشكیل میدهند، در ادامه به دست آمد.
او این نوع ساختار معماری را مخصوص دوره اسلامی دانست و اظهار داشت: نكته حائز اهمیت برای ما این بود كه چالههایی كه در عكسهای هوایی بر سطح زمین مشخص هستند، جای ستونهایی است كه در دورههای بعدی غارت شدهاند.
سرپرست هیئت جستجوهای دیرینه شناسی ارجان تاكید كرد: آن چیزی كه از مسجد هم اكنون مشخص است، رواق غربی است كه ما بخشی از این رواق را كاوش كردهایم. در جبهه شرقی این حیاط هم به شبستان میخوریم كه درآنجا هم همین چالهها وجود دارند كه باتوجه به كاوشها همگی این چالهها ستون هستند.
او بیان كرد: این مساجد جزو مساجد قرون اول و دوم هستند كه طراحی آنها به سبك خراسانی است و به مساجد چهلستونی مشهور هستند و تراكم این ستونها به علت همین سبك و شیوه است كه برای تولید سقف طراحی شدهاند.
این باستانشناس پیشكسوت اضافه كرد: سفالهایی هم كه در كاوشهای این منطقه به دست آمده، مربوط به قرنهای دوم تا سوم هجری اند، چون عمده آنها شاخصههای اواخر قرن اول و دوم تا سوم هجری را دارند، ازاین رو در انتها فصل اول كاوش میتوان به صورت نسبی تخمین زد كه این مسجد دستكم مربوط به اوایل دوره اسلامی ( قرن دوم تا سوم هجری) است.
او با اشاره به اینكه این نخستین كاوش در بخش اسلامی شهر ارجان است، افزود: بررسی متون، عكسهای هوایی و بررسیهای باستانشناسی در گذشته، سرنخهایی در خصوص اینكه مسجد ارجان امكان دارد در این ناحیه باشد داده بود كه در نهایت كاوشهای باستانشناسی مسجد بودن این ناحیه را به اثبات رسانید.
یغمایی رواق، حیاط و دو آرامگاه را همچون عناصر به دست آمده در این آرامگاه بیان كرد و اضافه كرد: برپایه شواهد و باتوجه به تدفین این دو فرد در محوطه مسجد، این آرامگاهها احیانا مربوط به دو تن از بزرگان مسلمان ناشناخته هستند.
وی آخر فصل اول كاوش دراین ناحیه را بین ۱۰ تا ۱۵ مرداد اعلام نمود و اضافه كرد: قدمت و تاریخ دقیق مسجد در انتها فصلهای دوم یا سوم كاوش مشخص خواهد شد، چون هر زمان كه كتیبه یا سند مكتوبی در محل به دست می آید، میتوان تاریخ دقیق مسجد را مشخص كرد كه این مورد هم بطور قطع در این فصل صورت نمی گیرد.
سرپرست هیئت كاوش ارجان، شناخت ساختار معماری، مقایسه مسجد با سایر مساجد دوره اسلامی و یافتن تاریخ تقریبی مسجد را همچون اهداف فصل اول كاوش دانست و اضافه كرد: باتوجه به شواهد موجود و مسجد بودن این مكان، این منطقه به احتمال فرآوان قدمگاه اولیه و راستین امام رضا (ع) بوده است و ایشان در این مسجد نماز خواندهاند.
او افزود: یكی دیگر از اهداف كاوش ما هم بررسی همین مبحث بوده است، چون منطق حكم میكند اگر آن حضرت به این شهر آمده باشد در این محل كه مسجد بوده نماز خویش را به جای آورده است. ما هم فعلا این فرضیه را قبول میكنیم تا شواهد بهتری دال بر آن یافت نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب